 Wysany: Czw 0:10, 18 Pa 2012 Temat postu: Kolekcja Titanica NR 93 |
|
| Spis Treci: Dochodzenie amerykaskiego senatu. Komisja senacka. Reakcje w Wielkiej Brytanii.
Dochodzenie amerykaskiego senatu Dziennikarze, krcy w tumie ocalaych z katastrofy „Titanica” w poszukiwaniu informacji z pierwszej rki, nie przejmowali si zbytnio jakoci swoich artykuw, przez co w znacznym stopniu przyczynili si do narodzin mitu morskiej katastrofy stulecia. Liczya si sensacja, wyowienie z morza opowieci epizodu nadajcego si na pierwsz stron, ktry zachci czytelnikw do zakupu tej, a nie innej gazety, po c wic byo trudzi si sprawdzaniem prawdziwoci opowieci. Alice Cleaver naleaa do grona tych, ktrzy wietnie potrafili wykorzysta t sytuacj. Opowiedziaa dziennikarzom wyssan z palca histori, a ci wzili j za bohaterk. Podaa im zreszt faszywe imi - Jane i pod tym imieniem zostaa opisana w gazetach, a jej prawdziwa tosamo i przeszo pozostay nieznane. W dzie pniej w adnym dzienniku nie pojawio si pytanie, dlaczego z caej rodziny bankiera Allisona uratowa si tylko may Trevor. Nikt te nie zada sobie trudu, by szuka odpowiedzi na to pytanie. Na spor cz pasaerw trzeciej klasy na nabrzeu nowojorskiego portu nikt nie czeka. Zajy si wic nimi rozmaite organizacje udzielajce pomocy emigrantom. Do portu podstawiono samochody, ktre rozwiozy emigrantw do schronisk i orodkw pomocy. Okoo jedenastej wieczorem wikszo rozbitkw zesza ju z „Carpathii” i ci z oczekujcych, ktrzy do tej chwili liczyli na to, e wrd ocalaych z katastrofy znajd si ich krewni, musieli pogodzi si z myl o ich utracie. Zreszt teraz, kiedy „Carpathia” zawina do portu, rozwiane zostay wszelkie wtpliwoci co do tego, komu udao si wyj cao z katastrofy. Pozostao jedynie wyjanienie samej tajemnicy zatonicia. Ulice wok portu i nabrzea, do ktrego miaa przybi "Carpathia", przez wiele godzin oblegay tysice osb pragncych zobaczy przybycie rozbitkw z "Titanica". Radio nadao temu wydarzeniu niesychany jak na owe czasy wydwik, porwnywalny z wydwikiem, jaki zyskuj wspczenie wydarzenia transmitowane na cay wiat dziki telewizji satelitarnej. 
Komisja senacka Kiedy tylko wiadomo o zatoniciu „Titanica” zostaa oficjalnie potwierdzona, senator William Alden Smith stworzy komisj dochodzeniow, ktra miaa si zaj zbadaniem przyczyn katastrofy. Jego propozycja zostaa przyjta jednogonie, a sam Smith zosta wybrany przewodniczcym komisji. W jej skad weszo szeciu senatorw: trzech z rzdzcej partii republikaskiej: Jonathan Bourne ze stanu Oregon, Theodore Burton z Ohio i George Clement Perkins z Californii oraz trzech demokratw: Duncan Upshaw Fletcher z Florydy, Francis Griffith Newlands z Nevady i Furnifold McLendel Simmons z Pnocnej Karoliny. Pojawia si jednak wtpliwo co do kompetencji komisji, czyli prawa Stanw Zjednoczonych do prowadzenia dochodzenia na temat katastrofy statku nalecego do Krlewskiej Marynarki Brytyjskiej. Co wicej, do zatonicia doszo daleko od wybrzea Ameryki, na obszarze znajdujcym si zdecydowanie poza jurysdykcj Stanw Zjednoczonych. Argumentem przemawiajcym na rzecz inicjatywy by fakt, e rzeczywistym wacicielem statku by zaoony przez amerykaskiego magnata J.P. Morgana koncern IMM, do niego bowiem naleaa kompania eglugowa White Star Line. Senator Smith natychmiast skontaktowa si bezporednio z prezydentem Taftem, od ktrego uzyska zapewnienie, e komisja ma prawo zatrzyma wiadkw, take nie Amerykanw i przesucha ich, zanim stan si nieosigalni. Pierwsze rezultaty dochodzenia wywoay ogromne poruszenie opinii publicznej. Ju od pierwszych chwil wysza na jaw odpowiedzialno White Star Line, ktrej kierownictwo zlekcewayo ostrzeenia przed grami lodowymi znajdujcymi si na kursie "Titanica". 
Uzyskawszy to, czego chcia, czym prdzej wyruszy pocigiem do Nowego Jorku, by zdy na moment zawinicia do portu „Carpathii”. Ba si, e umknie mu najwaniejszy ze wiadkw, Bruce Ismay. Tego wieczora w porcie wszyscy na prno na niego czekali, on jednak wola zosta w kabinie, skd nie wychodzi przez ostatnie trzy dni. Za gorliwoci Smitha kryy si naciski ze strony caej opinii publicznej, pragncej dowiedzie si, jakie popeniono bdy i dlaczego doszo do tragedii o takiej skali. Dorczywszy Ismay’owi wezwanie do stawienia si przed komisja, Smith zszed na molo i powiadomi dziennikarzy, e ani wadze brytyjskie, ani kierownictwo White Star Line nie maj nic przeciwko przeprowadzeniu dochodzenia przez amerykask komisj senack. Nastpnego ranka w East Room w hotelu Waldorf Astoria rozpoczo si pierwsze posiedzenie komisji Smitha. Elegancki salon, w ktrym zazwyczaj odbyway si bankiety i przyjcia, w najmniejszym stopniu nie przypominajcy sdu, nigdy jeszcze nie przey takiego oblenia jak tego ranka. Chtnych do uczestnictwa w posiedzeniu byo tak wielu, e zabrako miejsc, a dziennikarze musieli si toczy na stojco pod cianami. Licznie zgromadzeni fotografowie otrzymali pozwolenie na wykonywanie zdj wiadkom, ktrzy mieli zeznawa przy sole prezydium, po lewej stronie Smitha. Jako pierwszego przesuchano prezesa White Star Line. Ismay najpierw zoy krtkie owiadczenie, w ktrym wyrazi swoje ubolewanie z powodu ogromnej liczby ofiar tragicznej katastrofy. Stwierdzi take, e nie ma sobie nic do zarzucenia, jako e jego kompania eglugowa oddala do dyspozycji klienteli wszystkie najwysze osignicia wczesnej technologii. Jak byo do przewidzenia, zaraz po jego owiadczeniu pado enujce pytanie, dlaczego uratowa si z katastrofy, skoro tysic piset osb zginꭳo z powodu niewystarczajcej liczby szalup ratunkowych. Ismay prbowa si broni, twierdzc, e w momencie spuszczania szalupy C w jej pobliu na pokadzie nie byo ani kobiet, ani dzieci. Ta obrona nie na wiele si zdaa i amerykaska opinia publiczna uznaa Ismay’a za winnego tragedii. Po nim przysza kolej na kapitana Arthura Henry’ego Rostrona. Smith potraktowa go jak bohatera i pozwoli jeszcze tego samego popoudnia podj przerwany rejs na Morze rdziemne. Jedno z pierwszych przesucha prezesa Ismay'a przed komisj senack prowadzc dochodzenie w sprawie zatonicia "Titanica". Odbyo si ono w jednej z sal hotelu Waldorf Astoria, co stanowio ustpstwo wobec normalnej procedury spowodowane rang przesuchiwanego. 
Na rodku J. Bruce Ismay skada zeznania przed komisj dochodzeniow powoan przez senat Stanw Zjednoczonych. Na ocenie Ismay'a powanie zaciy fakt, e udao mu si wyj cao z katastrofy, podczas gdy wiele rwnie wanych osobistoci zgino, mimo e oskarenie to nigdy nie pado wprost w czasie prac komisji. 
Przesuchanie Herberta J. Pitmana, trzeciego oficera z "Titanica". 
Tego dnia przed komisj stany take inne znane osobistoci, m.in. Guglielmo Marconi. Zadano mu tylko kilka pyta i poproszono, by pozosta do dyspozycji komisji. Po nim zeznawa Lightoller i inni czonkowie zaogi. Posiedzenie przecigno si do godziny 22.30. Dziennikarze byli zadowoleni: zebrali mnstwo wiadomoci. Byo czym wypeni poranne wydania gazet. Nazajutrz nadal trway przesuchania. Po zoeniu zezna wiadkowie mieli obowizek pozosta do dyspozycji komisji, poniewa miaa ona prawo powoa ich po raz kolejny w celu zoenia dalszych wyjanie. Kilka razy miay to miejsce, m.in. w przypadku Ismay’a i Marconiego. Trzeciego dnia komisja przeniosa si do Kapitolu w Waszyngtonie. Obrady odbyway si tam w znacznie wikszej sali, jednak - jak si okazao - i tak zbyt malej, by pomieci wszystkich zainteresowanych uczestnictwem w procesie. Dziki kolejnym przesuchaniom komisja zebraa cay szereg nowych szczegw. Utwierdziy one wszystkich w przekonaniu, e powodem tragedii „Titanica” by zbieg szeregu pechowych okolicznoci. Oficer Joseph Groves Boxhall przyzna, e nie mia pojcia, i mona byo spuszcza na morze szalupy ratunkowe z penym obcieniem. Z kolei obserwator Frederick Fleet owiadczy, e gdyby mia lornetk, z pewnoci zauwayby gr lodow znacznie wczeniej. J. Bruce Ismay kilkakrotnie wystpowa o pozwolenie na powrt do Londynu. Chcia spotka si z rodzin, poza tym w Londynie mia do rozwizania cay szereg powanych problemw finansowych wynikych w zwizku z katastrof. Jednak senator Smith nie ugi si i kilkakrotnie jeszcze wzywa Ismay’a do stawienia si przed komisj. Prasa przedstawiaa prezesa White Star Line jako czowieka wyniosego, pozbawionego skrupuw, przedkadajcego ocalenie wasnej skry ponad ycie tysicy bezbronnych pasaerw, ktrzy z zaufaniem oddali swj los w rce jego kompani eglugowej. W Wielkiej Brytanii ten ostry atak odebrano jako dowd niekompetencji senatora Smitha, anty brytyjski atak jankesw zazdrosnych o brytyjsk dominacj na morzach. Z drugiej strony obfito informacji pozyskiwanych od kolejnych wiadkw uzasadniaa konieczno zbadania wszelkich szczegw dotyczcych synnego dziewiczego rejsu. Ponownie przesuchano wic Marconiego, po czym na podstawie jego zezna, a take zezna Cottama i Bride’a odtworzono mozaik nadawanych depesz. Wyszo take na jaw milczenie „Carpathii” oraz fakt, e dwaj radiotelegrafici wzili pienidze w zamian za wywiad udzielony dziennikowi „New York Times”. Kapitan "Carpathii" Arthur Henry Rostron otrzyma od Kongresu Stanw Zjednoczonych medal za uratowanie ycia 705 pasaerom transatlantyku. 
Za kluczowe dla sprawy senator Smith uzna zeznanie Cyrila Evansa, tote kiedy tylko „Californian” zawin do portu w Bostonie, kapitan Stanley Lord i radiooperator Evans dostali wezwania do stawienia si przed komisj ju nastpnego dnia. Jeden z mechanikw „Californiana” - Ernest Gili, w owiadczeniu zoonym prasie stwierdzi, e z „Californiana” wida byo rakiety wystrzelone przez Boxhalla na „Titanicu”, lecz kapitan nie podj adnych dziaa, by ocali pasaerw wielkiego transatlantyku. W tej sytuacji pojawienie si Lorda w awie oskaronych, oficjalnie w charakterze wiadka, stao si kolejn wielk sensacj procesu. Wedug czci opinii publicznej Lord by winny, poniewa owej pechowej nocy pozosta bierny, pozwalajc si dokona tragedii. Jednak wbrew przewidywaniom jego zeznania przebiegay spokojnie. Nie pady adne szczeglnie kopotliwe pytania. Burza rozptaa si pniej. Kiedy tylko Lord wyszed z sali, rozgorzaa dyskusja midzy tymi, ktrzy skonni byli usprawiedliwi jego postpowanie owej nocy, a tymi, ktrych zdaniem nie byo dla niego usprawiedliwienia. Sprawa przez duszy czas nie schodzia z pierwszych stron gazet, a toczce si dyskusje doprowadziy do powanego nadszarpnicia wizerunku kapitana Lorda i zmusiy go do zoenia dymisji. Po pierwszych gorcych dniach, kiedy owiadczenia skadane przed komisj przynosiy wci nowe szczegy na temat przebiegu faktw, napicie zmalao. Opowieci powtarzay si, epizody mieszay, wiadkowie przeczyli sobie wzajemnie, a przy tym wszystkim komisja zdawaa si nie zblia ani o krok do rozwizania zagadki. Wreszcie, przy kocu miesica, prezes Ismay otrzyma upragnione pozwolenie na wyjazd do Londynu. Komisja zdya go przesucha a czterokrotnie. Dochodzenie trwao jeszcze dziesi dni. Przesuchano take Melvile’a E. Stone’a, dyrektora naczelnego agencji Associated Press, dostarczajcej serwisy informacyjne blisko omiuset tytuom prasowym. Senator Smith chcia si dowiedzie, jak to si stao, e wiadomo o zatoniciu „Titanica” rozesza si ju w dzie po katastrofie. 28 maja William Alden Smith przedstawi senatowi 23 stronicowy kocowy raport ze ledztwa. Przesuchanych zostao w sumie szedziesiciu omiu wiadkw, wybranych spord ponad siedmiuset osb ocalaych z katastrofy. Za „winnego” komisja uznaa kapitana Edwarda Johna Smitha, ktry zlekceway niebezpieczestwo zwizane z wystpowaniem gr lodowych i nie wyda rozkazu zmniejszenia prdkoci, a take kapitana Stanley’a Lorda, poniewa nie udzieli natychmiastowej pomocy rozbitkom. Inaczej potraktowano kapitana Jamesa Henry’ego Moore’a, dowodzcego „Mount Tempie”, ktry przecie take nie ruszy z pomoc ze wzgldu na ryzyko zwizane z wystpowaniem gr lodowych. W raporcie podkrelono, e w wietle tego, co si wydarzyo, grodzie wodoszczelne nie speniy swojej roli. Zarazem jednak nie zaatakowano bezporednio stoczni z Belfastu, a nazwisko lorda Williama James’a Pirrie nie wyszo na jaw, poniewa nikt nie poczy jego funkcji prezesa stoczni Harland & Wolff ze stanowiskiem w IMM, mimo e wiceprezes Franklin powiedzia o tym w czasie trzeciego dnia przesucha. Na zakoczenie w dokumencie podano szereg sugestii, jak poprawi bezpieczestwo eglugi transoceanicznej, przede wszystkim przez wprowadzenie surowszych przepisw obowizujcych w Stanach Zjednoczonych na miejsce mniej skutecznego prawa brytyjskiego. Guglielmo Marconi zosta wezwany do zoenia zezna nie tylko jako specjalista w dziedzinie radiotelegrafii, ale take jako oskarony. Oskarono go o "uniemoliwienie przekazu informacji, poniewa jeden z nowojorskich dziennikw zapaci mu 2500 dolarw w zamian za wyczne prawo do opisania katastrofy. 
Reakcje w Wielkiej Brytanii Dochodzenie amerykaskiego senatu nie spotkao si z dobrym przyjciem zarwno przez brytyjskich establishment, jak i przez opini publiczn. Uderzao ono w narodow dum, i tak powanie nadszarpnit przez sam katastrof. Kwestionowano sam celowo przeprowadzenia dochodzenia w sprawie zatonicia statku nalecego do Jej Krlewskiej Moci przez obcy kraj. Sposb, w jaki senator Smith prowadzi ledztwo i zapalczywo amerykaskich dziennikarzy spowodoway rwnie zapalczyw krytyk ze strony Brytyjczykw, ktrzy przeywali ca spraw jako polityczny atak wymierzony w ich nard. Senator Smith z pewnoci nie zna si na egludze morskiej, a zadawane przeze pytania niejednokrotnie wiadczyy o gbokiej ignorancji w tej materii. W tej sytuacji jego decyzja o zatrzymaniu zaogi, a szczeglnie prezesa Ismaya, uznana zostaa za cakowicie nieuzasadnion. Dochodzenie komisji senackiej odebrano jako nieudoln prb zdyskredytowania przed caym wiatem dowiadczenia i profesjonalizmu brytyjskiej tradycji morskiej. Cala Wielka Brytania bya zgodna co do tego, e to Ministerstwo Handlu Morskiego Zjednoczonego Krlestwa, jako jedyne posiadajce odpowiednie kompetencje w tym zakresie, powinno spokojnie i rzeczowo ustali, jakie mechanizmy nie zadziaay i jakie rodki ostronoci naley przedsiwzi w egludze, by tragedia tego rodzaju ju si nie powtrzya. W Wielkiej Brytanii zatonicie "Titanica" i dochodzenie przeprowadzone pniej przez komisj senack zostay odebrane nie tylko jako narodowe nieszczcie, ile jako afront wobec brytyjskiej potgi morskiej. Kt bowiem lepiej ni Anglicy mg wyjani przyczyny wypadku, do ktrego z pewnoci nie doszo z powodu brakw konstrukcyjnych lub nieumiejtnoci marynarzy Jej Wysokoci. 
W nastpnym numerze midzy innymi: Dochodzenie w Wielkiej Brytanii. Drugi oficer ratuje White Star. rdo: "Titanic" zbuduj sam. Kolekcja Hachette. |
|